Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

Farmasötik Kimya Anabilim Dalı (Genel Tanım)

Tedavide kullanılan ilaçların hemen hemen çok büyük bir kısmı sentetik ya da yarı-sentetik moleküllerdir. Bir ilacın gösterdiği farmakolojik etki de bu ilacın kimyasal yapısının bir fonksiyonudur. Dolayısıyla Farmasötik Kimya, ilacın elde edilmesiyle başlayan, formülasyonu ve canlılara uygulanmasıyla devam eden ve organizmadan atılmasıyla son bulan bir süreçte, ilaç moleküllerinin kimyasal yöntemlerle elde edilmelerini, kalitatif ve kantitatif analizlerini, kimyasal özelliklerini, kimyasal yapıları ile farmakokinetik ve farmakodinamik özellikleri arasındaki yakın ilişkiyi inceleyen ve varılan sonuçlardan esinlenerek ve yararlanarak yeni ilaçların geliştirilmesini hedef olarak benimseyen bir bilim dalıdır. Her bilim dalının bir ütopyası vardır. Farmasötik Kimya'nın ütopyası da ideal ilaç molekülüne, yani yan etkileri olmayan selektif ve spesifik etkili yeni ilaçlara varmaktır. Bu amaca uygun olarak Farmasötik Kimya Anabilim Dalı’nda verilen lisans eğitiminde öğrencilerin, sentetik ve yarı-sentetik ilaçları tüm yönleriyle tanımaları için gerekli olan teorik ve pratik bilgi ve becerileri kazanmaları hedeflenmektedir. Yüksek Lisans ve Doktora olmak üzere iki ayrı program halinde sunulan lisansüstü eğitimde ise aynı çerçevede ancak daha ileri düzeyde konular öğrencileri gerek bilimsel araştırmacılığa ve akademik kariyere gerekse uzman eczacılığa hazırlamaktadır.

Araştırma Alanları

• Potansiyel biyoaktif moleküllerin tasarımı, sentezi, spektral analiz yöntemleriyle yapılarının aydınlatılması, biyoaktivite çalışmaları ve bileşiklerin kimyasal yapısı ile biyolojik etkisi arasındaki ilişkilerin kurulması
• Bilgisayar destekli ilaç tasarımı
• İlaçların kantitatif analizleri

Verilen Dersler

ORGANİK ​KİMYA I

Dersin Amacı ve Hedefi:

Karbon kimyası ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Karbon bağlarının geometrisi ile başlayan derste, hidrokarbonlardan (alkan, alken, alkin) itibaren sırasıyla halojenli bileşikler, alkol ve fenoller, eterler gibi işlevsel gruplar; isimlendirilme, sentez, kimyasal tepkimeler ve tanımlama gibi değişik yönleriyle sunulmaktadır.

Konu başlıkları:

• Organik Kimyada Genel Kavramlar
• Organik Bileşiklerin İsimlendirilmesi
• İşlevsel Gruplar
• Alkanlar
• Alkenler
• Alkinler
• Alkil Halojenürler
• Alkoller ve Fenoller
• Eterler

ORGANİK KİMYA II
Dersin Amacı ve Hedefi:

Organik Kimya II dersi kapsamında aldehit ve ketonlar, karboksilli asitler ve türevleri, aminler gibi işlevsel gruplar; isimlendirilme, sentez, kimyasal tepkimeler ve tanımlama gibi değişik yönleriyle sunulmakta ve heterosiklik bileşiklerin kimyasına kısa bir giriş yapılmaktadır. Dersin son bölümünde Stereokimya’nın genel kavramları anlatılmaktadır. Dersin amacı, Eczacılık Bilimlerinin her alanında gerekli olan genel organik kimya bilgisinin verilmesidir.

Konu başlıkları:

• İşlevsel Gruplar
• Aldehit ve Ketonlar
• Karboksilli Asitler ve Karboksilli Asit Türevleri
• Aminler
• Heterosiklik Kimyaya Giriş
• Stereokimya

FARMASÖTİK KİMYA I TEORİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Farmasötik Kimya I teorik dersi kapsamında ilaç tasarımı ve geliştirilmesi hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmektedir. Bu amaçla, kantitatif yapı-etki ilişkilerinin kurulmasında kullanılan parametreler, ilaç etkisinde önem taşıyan fizikokimyasal faktörler, ilaç reseptör etkileşmeleri ve teorileri, ilaçların metabolizma yolakları konusunda genel bilgiler verilmektedir. Ayrıca bilgisayar destekli ilaç tasarımı için gerekli olan temel kavramlar da anlatılmaktadır.

Konu başlıkları:

• Medisinal Kimyaya Giriş ve Temel Kavramlar
• Yapı-Aktivite İlişkileri
• Biyoizosterizm
• İlaç Metabolizması
• Taşıyıcı Sistemler ve Retrometabolizma
• Reseptörler ve İlaç-Reseptör Etkileşimleri
• Bilgisayar Destekli İlaç Tasarımında Temel Kavramlar

FARMASÖTİK KİMYA I PRATİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Farmasötik Kimya I pratik dersi kapsamında bazı ilaçların ya da ilaç sentezlerinde ara ürün olarak kullanılan organik bileşiklerin sentezleri gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmalardan beklenen amaç, öğrencinin organik sentez konusunda temel kavramları edinmesi ve laboratuvar çalışmalarında gerekli beceri ve bilgilerini arttırmasıdır.

FARMASÖTİK KİMYA II TEORİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Günümüzde kullanılmakta olan sentetik ve yarı-sentetik ilaçları; sentezleri, kalitatif yapı-etki ilişkileri, metabolizmaları, miktar tayinleri, kullanılışları, yan etkileri ve ilaç etkileşmeleri gibi tüm yönleriyle tanıtmaya yönelik bu derste, Otonom Sinir Sistemine ve Kardiyovasküler Sisteme etki eden ilaçlar ile Antihistaminik, Antidiyabetik, Mide-Barsak Sistemine etki eden ilaçlar ve Lokal Anestezik etkili ilaçlar tanıtılmaktadır.

Konu başlıkları:

• Otonom Sinir Sistemi İlaçları
• Antiparkinson İlaçlar
• Kardiyovasküler Sistem İlaçları
• Antihipertansif İlaçlar
• Ca+ Kanal Blokörleri
• ADE İnhibitörleri
• Anjiyotensin Reseptör Blokörleri
• Periferal Vazodilatör İlaçlar
• Antianjinal İlaçlar
• Antiaritmik İlaçlar
• Antihiperlipidemikler ve Fibratlar
• Antikoagülanlar
• Antitrombotik İlaçlar
• Diüretikler
• Lokal Anestezikler
• Antihistaminik İlaçlar

FARMASÖTİK KİMYA II PRATİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Farmasötik Kimya II pratik kapsamında ilaçların kalitatif analizleri, klasik organik madde analiz yöntemlerine dayanılarak gerçekleştirilmektedir. Kromatografik ve kalitatif spektral analizler konusunda demonstratif nitelikte bilgiler verilmektedir.

FARMASÖTİK KİMYA III TEORİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Günümüzde kullanılmakta olan sentetik ve yarı-sentetik ilaçların; sentezleri, kalitatif yapı-etki ilişkileri, metabolizmaları, miktar tayinleri, kullanılışları, yan etkileri ve ilaç etkileşmeleri gibi tüm yönleriyle tanıtmaya yönelik olan bu derste, Santral Sinir Sistemi ilaçları ve Kemoterapötikler kapsamında Antiseptik ve Dezenfektanlar, Antitüberküloz etkili ilaçlar ve Sülfonamitler olarak tanımlanan ilaçlar tanıtılmaktadır.

Konu başlıkları:

• Santral Sinir Sistemi İlaçları

• Sedatif ve Hipnotikler
• Genel Anestezikler
• Kas Gevşeticiler
• Nöroleptikler
• Antiepileptik İlaçlar
• Analjezikler
• Antiinflamatuvar İlaçlar
• Urikozitikler
• Analeptikler
• Psikostimulanlar
• Antidepresanlar
• MAO Inhibitörleri

• Kemoterapötikler

• Antiseptik ve Dezenfektanlar
• Uriner Antiseptikler
• Tuberkülostatikler
• Leprostatikler
• Antibakteriyal Sulfonamitler ve Kinolonlar

FARMASÖTİK KİMYA III PRATİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Çeşitli ilaçların kantitatif farmasötik analizleri kapsamında, volümetrik ve spektrofotometrik miktar tayinleri, ayrıca farmakope analizleri gerçekleştirilmektedir.

FARMASÖTİK KİMYA IV TEORİK
Dersin Amacı ve Hedefi:

Günümüzde kullanılmakta olan sentetik ve yarı-sentetik ilaçların; sentezleri, kalitatif yapı-etki ilişkileri, metabolizmaları, miktar tayinleri, kullanılışları, yan etkileri ve ilaç etkileşmeleri gibi tüm yönleriyle tanıtmaya yönelik olan Farmasötik Kimya IV Teorik dersinde Kemoterapötikler kapsamında Antibiyotikler, Antifungal ilaçlar, Antiviral ilaçlar, Antiparaziter ilaçlar, Antihelmintik ilaçlar, Antineoplastik ilaçlar ile Hormonlar ve Vitaminler olarak tanımlanan ilaçlar tanıtılmaktadır.

Konu başlıkları:

• Antibiyotikler
• Antifungaller
• Antiviraller
• Antiprotozoal İlaçlar
• Antihelmintikler
• Antikanser İlaçlar
• Alkilleyici Ajanlar
• Antimetabolit İlaçlar
• Antikanser Hormonlar ve Antibiyotikler
• Hormonlar
• Steroidal and Nonsteroidal Seks Hormonları
• Tiroid Hormonları
• Vitaminler

Farmasötik Kimya Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri

• Prof. Dr. Varol PABUÇÇUOĞLU (A. D. Başkanı)

• Prof. Dr. Vildan ALPTÜZÜN

• Prof. Dr. Zeynep SOYER

• Doç. Dr. Özlem AKGÜL

• Doç. Dr. Güneş ÇOBAN

• Doç.Dr. Sülünay PARLAR

• Dr. Öğr. Üyesi  Ayşe Hande TARİKOĞULLARI DOĞAN

• Öğr. Gör. Dr. Murat ÇİZMECİOĞLU

• Dr. Öğr. Üyesi Şirin UYSAL

• Arş. Gör. Dr. Görkem FİDAN

• Arş. Gör. Dr. Gülşah BAYRAKTAR

• Arş. Gör. Dr. İrem TATAR

• Öğr. Gör. Dr. Çiğdem YENGİN